علت خرخر کردن چیست ؟ روش های بررسی و تشخیصی برای خرخر چیست ؟ عدم درمان خرخر چه عوارضی را به دنبال دارد؟ در این مقاله به طور کامل به این موارد خواهیم پرداخت.
خرخر یا خروپف (Snoring) صدایی بلند و اغلب آزار دهنده است. زمانی که جریان هوا به آرامی از بافت های گلو عبور می کند، باعث لرزش آن ها می شود و خرخر اتفاق می افتد.
علت خرخر کردن در خواب
علت خرخر کردن می تواند به دلایلی مانند آناتومی دهان و سینوس ها، مصرف الکل، آلرژی، سرماخوردگی و اضافه وزن بوجود بیاد. هنگامی که شما بخواب عمیق می روید، عضلات موجود در سقف دهان شما (کام نرم)، زبان و گلو شل می شود.
بافت های موجود در گلو می توانند به حدی شل شوند که بخشی از راه هوایی را مسدود کرده و باعث لرزش شوند. هر چه راه هوایی تنگ تر و باریک تر شود، جریان هوا جمع شده قوی تر شده و باعث افزایش لرزش بافت می شود و همین امر دلیل تولید صدای بلند خروپف است.
آناتومی دهان، یعنی داشتن کام نرم و نازک می تواند راه هوایی را تنگ کند. افرادی که دچار اضافه وزن هستند ممکن است در پشت گلو خود بافت های اضافی داشته باشند، این باعث تنگ شدن راه هوایی و در نتیجه خرخر می شود.
مصرف زیاد الکل مخصوصا قبل خواب باعث شل شدن عضلات گلو شده و دفاع طبیعی بدن را در مقابل انسداد مجاری هوایی کاهش می دهد. مشکلات بینی، احتقان مزمن بینی و انحراف تیغه بینی نیز می توانند در خرخر کردن نقش داشته باشند.
وضعیت و حالت خوابیدن نیز می تواند علت خرخر کردن باشد. معمولا خوابیدن به پشت باعث ایجاد صدای بلندتر خروپف می شود. زیرا در این حالت مجاری هوایی تنگ تر می شود.
علائم خرخر کردن
کسانی که خرخر و یا خروپف می کنند اغلب به اختلال آپنه انسدادی خواب (OSA) دچار هستند. البته این بدین معنی نیست که همه افرادی که خروپف می کنند به آپنه انسدادی خواب مبتلا هستند. اگر خرخر کردن با علائم زیر همراه باشد باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد:
- نفس کشیدن به طور مشهود در خواب متوقف شود.
- خواب آلودگی مفرط در طول روز
- عدم تمرکز
- گلودرد در هنگام بیماری
- سردرد در هنگام صبح
- فشارخوان بالا
- درد قفسه سینه در شب
- صدای خرخر به حدی بلند باشد که باعث اختلال در خواب دیگران شود.
خرخر کردن در کودکان، با علائمی مثل عدم توجه و تمرکز، مشکلات رفتاری و یا عملکرد ضعیف در مدرسه همراه است.
چه زمانی برای درمان خرخر باید به پزشک مراجعه کرد؟
بسیاری افراد در طول زندگی خرخر کردن را تجربه می کنند، اگر خرخر درمان نشود می تواند به یک مشکل مزمن تبدیل گردد. در مواردی خروپف می تواند نشان دهنده مشکلات جدی از وضعیت سلامتی افراد باشد.
خروپف یکی از مواردی است که ممکن است باعث آزار و اذیت همسرتان نیز شود. با تغییر سبک زندگی، کاهش وزن، عدم نوشیدن الکل قبل خواب می تواند تا حدودی این مشکل را کاهش داد. دربرخی موارد نیز ممکن است جراحی تنها راه درمان خرخر کردن باشد.
در صورت بروز هریک از علائم بالا باید با پزشک مشورت نمود. ممکن است علت خرخر کردن آپنه انسدادی خواب باشد. در کودکان مشکلات بینی و گلو مانند لوزه های بزرگ شده که باعث باریک شدن راه هوایی شده و در نتیجه آپنه انسدادی اتفاق می افتد.
عوارض خرخر کردن
خروپف کردن علاوه بر اینکه می تواند باعث اختلال در خواب شریک زندگی و یا اطرافیان شما شود ممکن است با OSA نیز همراه باشد. عوارض دیگری که خروپف به همراه دارند شامل موارد زیر است:
- خواب آلودگی روزانه
- عصبانیت مکرر
- عدم تمرکز
- خطر ابتلا به فشارخون، مشکلات قلبی و سکته مغزی
- افزایش خطر بروز مشکلات رفتاری، از جمله پرخاشگری و یا مشکلات خواب در کودکان
- افزایش خطر تصادفات به دلیل کمبود خواب
جراحی کاهش خروپف
سومنوپلاستی یکی از جراحی هایی محسوب می شود که برای رفع انسداد مجاری هوایی از طریق امواج رادیویی پر فرکانس صورت می گیرد و باعث رفع انسداد مجاری هوایی می شود.
عوارض زندگی با فرد مبتلا به خرخر
عوارض روحی زندگی با فرد مبتلا به خرخر گاه در حد عوارض جسمی خرخر آزاردهنده است. خرخر ممکن است سبب این اختلالات احساسی شود :
- کم خوابی که موجب افسردگی و اضطراب میشود
- اختلال در زندگی مشترک زناشویی و حتی جدایی بعلت کمخوابی و عدم همراهی و همدلی (در نظر داشته باشید همسری که خرخر میکند اغلب از رنج و زحمتیکه بصورت ناخواسته برای هم اتاقی خود ایجاد می نماید بیخبر است.)
- اختلال در ارتباط جنسی به علت کاهش میل و توانایی جنسی
- دعوا و کشمکش با هم اتاقیها و همسایه ها
- اخراج از خانه استیجاری (ممکنست خنده دار باشد ولی این اتفاق افتاده است.)
- از دست دادن شغل بعلت عدم تمرکز ناشی از بیخوابی
- اختلال حافظه
و درنهایت عوارض فوق موجب احساس درماندگی، عصبانیت ویاس می شود.
عوارض اجتماعی اختلالات تنفسی خواب
یک مثال در این زمینه به تنهایی کافیست. متاسفانه بالا بودن آمار تصادفات رانندگی از مهمترین مشکلات اجتماعی ماست. خواب آلودگی و عدم تمرکز رانندگان نقش چشمگیری در بسیاری از این حوادث دارد.
روشهای بررسی و تشخیصی در خرخر
گاهی خرخر فقط سبب آزار دیگران است و گاه نشانه ای از انسداد شدید تنفس هنگام خواب که نیازمند درمان جدی است. هنگامی که فردی برای درمان خرخر به پزشک مراجعه می کند پزشک کلیه ی عادت های غذایی و یا داروهایی که استفاده می کند را مورد بررسی قرار می دهد.
در صورتی که مشکلی در آن وجود نداشته باشد مجاری بینی بیمار را معاینه می کند. اکثر افراد به دلیل خر خر کردن شبانه در موقع خواب دچار تنگی نفس می شوند. پزشک ممکن است شما را به یک لابراتوار خواب بفرستد تا بررسی و معاینات لازم را بر روی شما به هنگام خواب انجام دهد. برای تشخیص علت خرخر و درمان آن، لازم است بررسی هایی صورت گیرد که شامل این موارد است:
معاینه کامل:
زبان: بزرگی زبان هنگام خواب سبب انسداد میشود.
کام و زبان کوچک: اگر دراز و آویزان باشد سبب بسته شدن راه هوایی موقع خواب می شود بزرگی لوزه ها و آدنویید یا لوزه سوم نیز حائز اهمیت است.
بینی: انحراف تیغه بینی، تورم شاخکها، پولیپ،حساسیت و سینوزیت می تواند زمینه ساز خرخر شود.
گردن : در افرادی که گردن چاق و کوتاه است، خرخر و خفگی حین خواب شایع تر است .
معاینه اندوسکوپی بینی و حلق:
بصورت سرپایی انجام شده و برای تعیین محل انسداد بسیار لازم است.
بررسی خواب یا پلی سومنوگرافی یا تست خواب :
طی این آزمایش، فرد به مدت چند ساعت یا یک شب در آزمایشگاه خواب بستری و می خوابد. وضعیت خواب، عملکرد مغز، قلب، ضربانات قلب ومیزان اکسیژن خون درهنگام حملات خرخر و ایست تنفس بررسی می شود. بررسی این موارد اطلاعات مفیدی در زمینه میزان ریسک و همینطور درمانهای مناسب به پزشک می دهد.
آندوسکوپی خواب:
این تکنیک جدید، دقیقترین روش برای شناسایی محل تنگی راه هوایی و ایجاد خرخر است. چرا که روشهای دیگر، در حالت بیداری بیمار را بررسی می کنند و محل تنگی در حالت خواب و بیداری میتواند متفاوت باشد.
از طرفی ممکنست چند محل متفاوت در ایجاد خرخر نقش داشته باشند که درمان همه آنها برای رسیدن به نتیجه لازمست. در این روش، در اتاق عمل سعی می شود بیماردر شرایطی شبیه به خواب معمولی، بخوابد. محیط تاریک شده و سروصدا به کمترین حد رسانده می شود. داروی خواب آور بتدریج تزریق می شود تا در نهایت خواب بیمار عمیق شده و خرخر شروع شود.
یک اندوسکوپ باریک با قابلیت انعطاف را از طریق یکی از سوراخهای بینی وارد می کنیم و به آرامی از پشت بینی عبور کرده، وارد بالای دهان، دهان، پشت زبان، حلق و در نهایت بالای حنجره میشویم.
در حالی که بیمار خوابیده و خرخر می کند میتوانیم محلی که بیشترین تنگی و ارتعاش را ایجاد می کند شناسایی کنیم. بیشترین محلی که در بیماران ما موجب خرخر می شود، فضای پشت کام و زبان کوچک است. در رتبه بعدی فضای پشت زبان قرار می گیرد. این تکنیک در کودکان هم قابل انجام است. مهمترین علت تنگی در کودکان بخاطر بزرگی آدنویید یا همان لوزه سوم و همینطور لوزه های کامی است.
نتیجه گیری خرخر کردن ممکن است تاثیر مهمی بر زندگی فردی ما داشته باشد. در صورت مراجعه نکردن به پزشک جراح و متخصص گوش و حلق و بینی، عوارض صدمات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت.