سرطان دهان

سرطان دهان جزو بیماری هایی است که متاسفانه امکان دارد افراد به آن مبتلا شوند ولی هیچ گونه آگاهی درباره ی علائم و تشخیص این نوع بیماری ندارند بهتر است با آگاهی بیشتر قبل از اینکه این بیماری گسترش پیدا کند به سرعت آن را تشخیص دهیم و برای درمان آن قبل از گسترش بیماری اقدام کنیم احتمال مرگ و میر در بیماری سرطان دهان حدود 10 درصد است، توجه داشته باشید این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود می تواند بسیار موثر در طول درمان باشد.

علت بروز سرطان دهان چیست؟

سرطان دهان به علت رشد غیرطبیعی و کنترل‌ نشده سلول‌ها در دهان رخ می‌دهد که می‌تواند ناشی از ترکیب عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. مصرف دخانیات و الکل از مهم‌ترین عوامل خطر هستند، زیرا مواد شیمیایی مضر موجود در آنها به بافت‌های دهان آسیب می‌رسانند و باعث تغییرات سلولی می‌شوند. عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز با ایجاد تغییرات ژنتیکی، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید، رژیم غذایی نامناسب، بهداشت دهان ضعیف و عوامل ژنتیکی می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

این عوامل با تأثیر بر DNA سلول‌ها، موجب جهش و رشد غیرقابل‌کنترل آنها می‌شوند که در نهایت به تشکیل توده‌های سرطانی منجر می‌گردد.

علائم سرطان دهان

قبل از هر توضیحی بهتر است بدانید تشخیص علائم  سرطان کمی مشکل است خصوصاً اگر سرطان در ناحیه ی گلو باشد.

• لکه های قرمز
• لکه های سفید
• زخم های داخل دهان
• توده های ایجاد شده در ناحیه ی سر و گردن

 توجه داشته باشید در صورت بروز هر گونه علائم اگر بعد از گذشت دو تا سه هفته برطرف نشود بهتر است سریعاً به متخصص گوش ، حلق ، بینی مراجعه کنید و همچنین اگر در ناحیه گلو احساس درد کردید و این درد بعد از گذشت سه هفته خوب نشد جدی بگیرید زیرا بعضی از توده هایی که در پشت گلو ایجاد می شوند به راحتی قابل تشخیص نمی باشند.

 چه عواملی در بروز سرطان دهان تاثیر گذار است ؟

• مصرف دخانیات
• مصرف مشروبات الکلی (افرادی که به طور همزمان هم سیگار و هم مشروبات الکلی مصرف می کنند بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند ).
• طبق آمار بدست آمده نشان داده شده که بعضی افراد از طریق رابطه ی جنسی و انتقال ویروس پاپیلومای انسانی (HPV ) به صورت دهان به دهان به سرطانی دهان مبتلا می شوند .
• رژیم غذایی نادرست یکی از عواملی است که بسیار تاثیر گذار در سرطان دهان است زیرا تحقیقات نشان داده شده استفاده از ماهی و سبزیجات و لبنیات و .. می تواند در سرطان دهان موثر باشد و خطر مبتلا به آن را کاهش دهد .

تشخیص سرطان دهان

پزشک با استفاده از معاینات چشمی و به کمک مواد شیمیایی در بزاق و در صورت لزوم نمونه برداری از بافت می تواند این بیماری را تشخیص دهد.

سرطان دهان یکی از انواع سرطان است که می‌تواند در لب‌ها، لثه‌ها، زبان، سطح داخلی گونه‌ها، کام سخت و نرم یا کف دهان ایجاد شود. تشخیص زودهنگام این سرطان بسیار حیاتی است و شامل مراحل زیر می‌شود:

• پزشک یا دندانپزشک دهان و گلو را برای یافتن زخم‌ها، توده‌ها یا تغییرات غیرطبیعی در رنگ یا بافت بررسی می‌کند.
• اگر ضایعه مشکوکی یافت شود، نمونه‌ای از بافت برای بررسی سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
• سی‌تی اسکن (CT) برای ارزیابی گسترش سرطان به بافت‌های مجاور انجام می شود.
• MRI برای بررسی جزئیات بیشتر و مشخص کردن گسترش به بافت‌های نرم مورد استفاده قرار می گیرد.
• پت اسکن (PET) برای شناسایی گسترش سلول‌های سرطانی به دیگر نقاط بدن تجویز می شود.
• برخی آزمایشات ممکن است برای ارزیابی عملکرد کلی بدن و شناسایی علائم غیرطبیعی انجام شود.
• بررسی دقیق سلول‌های نمونه‌برداری شده برای تعیین نوع و درجه سرطان.
• در برخی موارد، از تست‌های ژنتیکی برای تشخیص جهش‌های مرتبط با بیماری استفاده می‌شود.

در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟

• زخم‌های طولانی‌مدت دهانی که بهبود نمی‌یابند.

• لکه های سفید یا قرمز در دهان.

• درد مزمن یا مشکل در بلع.

• کاهش وزن غیرطبیعی.

• تورم یا توده در دهان یا گردن.

تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند به بهبود پیش‌آگهی و افزایش شانس موفقیت درمان کمک کند.

نحوه پیشگیری از سرطان دهان

پیشگیری از سرطان دهان با رعایت برخی نکات بهداشتی و تغییرات در سبک زندگی ممکن است. در ادامه، روش‌های مؤثر برای کاهش خطر ابتلا به آن آورده شده است:

• مصرف سیگار و تنباکو یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر برای سرطان دهان است. ترک این عادت‌ها می‌تواند خطر ابتلا به این نوع سرطان را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.

• مصرف بیش از حد الکل می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. مصرف الکل در ترکیب با سیگار، خطر ابتلا را چندین برابر می‌کند.

• مسواک زدن منظم (دو بار در روز) و استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از بیماری‌های لثه و دیگر مشکلات دهانی که می‌توانند به ایجاد سرطان کمک کنند.

• مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تشخیص زودهنگام مشکلات دهانی می‌تواند به شناسایی علائم سرطان در مراحل اولیه کمک کند.

• رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و مواد مغذی می‌تواند از سلامت دهان حمایت کند. مواد مغذی مانند ویتامین‌های A و C، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر به حفظ سلامتی دهان کمک می‌کنند.

• تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه مناسب، ورزش منظم و خواب کافی به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های سرطانی کمک می کند.

• برخی انواع HPV می‌توانند منجر به سرطان دهان شوند. واکسیناسیون در برابر این ویروس به‌ویژه برای نوجوانان و جوانان می‌تواند از ابتلا به این نوع سرطان پیشگیری کند.

• قرار گرفتن در معرض اشعه UV آفتاب می‌تواند موجب سرطان لب شود. استفاده از کرم ضدآفتاب روی لب‌ها و پوشیدن کلاه می‌تواند کمک‌کننده باشد.

آیا سرطان دهان خطرناک است؟

بله، می‌تواند خطرناک باشد، به‌ ویژه اگر در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود. خطرات و عواقب آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله محل دقیق سرطان، مرحله بیماری در زمان تشخیص، و میزان گسترش به سایر نواحی بدن.

اگر سرطان به مناطق مجاور (مانند گلو یا حنجره) یا دورتر (مانند ریه‌ها) سرایت کند، درمان دشوارتر و پیش‌آگهی ضعیف‌تر می‌شود.

سرطان در نواحی دهان می‌تواند بر توانایی بلع، صحبت کردن یا تنفس تأثیر بگذارد. حتی پس از درمان موفق، احتمال عود سرطان وجود دارد، به‌ویژه اگر عوامل خطر (مانند سیگار و الکل) ادامه یابند.

آیا سرطان دهان قابل درمان است؟

بله، این بیماری در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است. درمان سرطان دهان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن تومور، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی است. شانس درمان موفق به مرحله سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد. در مراحل اولیه، درمان مؤثرتر و پیش‌آگهی بهتر است.

سوالات متداول

در نهایت…

سرطان دهان یک بیماری جدی است که معمولاً با علائمی مانند زخم‌های طولانی‌ مدت در دهان، تغییرات در صدا، یا خونریزی غیرطبیعی همراه است. عواملی مانند مصرف سیگار، الکل و ابتلا به ویروس HPV می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به بهبود چشمگیر بیماری کمک کند. پیشگیری از طریق ترک سیگار و مراقبت‌های منظم دندان‌پزشکی موثر است.